Mapeo: Fuatilia na uweke kumbukumbu ulimwengu unaokuzunguka

Mapeo ni nini?

Mapeo iliundwa na Environment Defenders kuweka kumbukumbu za habari ya mazingira na haki za binadamu kwa urahisi na kukusanya data kuhusu ardhi zao.

Inaweza kutumiwa na watu binafsi au timu zinazotaka kushirikiana na kushiriki maelezo, na ni nzuri sana katika kufanya kazi katika mazingira ya mbali na yasiyo na mtandao. Ni rahisi kutumia, ni bure na inapatikana, na inaweza kubinafsishwa kwa lugha na mipangilio ya ndani.

Kuna programu ya Mapeo Mobile, inayotumiwa kukusanya ushahidi uwandani, kupiga picha au kurekodi pointi za GPS za maeneo muhimu; na kuna programu ya Mapeo Desktop, inayotumiwa kupanga data iliyokusanywa kwenye simu au GPS, na kuibua, kuhariri na kuunda ripoti kuhusu hatua ambayo inaweza kuchukuliwa ambayo itakuwa vigumu kufanya kwenye simu ya mkononi. Zana zote mbili zinaweza kufanya kazi kwa miradi ya mtu binafsi au ya timu kwani unaweza kusawazisha data kati ya vifaa vya rununu, kutoka kwenye simu hadi kompyuta, na kompyuta hadi kompyuta.

Mapeo iliundwa na kuendelezwa pamoja na jamii za Wenyeji ambao wanakabiliwa na vitisho kwa ardhi yao kama vile uchimbaji haramu wa dhahabu, uchafuzi wa mafuta na ujangili. Iliundwa ili kuwasaidia kuandika shughuli hizi ili kuchukua hatua za jumuiya dhidi yao, kuziripoti kwa mamlaka, kufungua kesi mahakamani, kuzindua kampeni za vyombo vya habari, au kuunda ramani za madai ya ardhi.

Mapeo ni programu huria inayonufaika kutokana na kuendelea kupokea maoni kutoka kwa watumiaji wetu kote ulimwenguni. Kipengele kinachofuata cha Mapeo kinaweza kupendekezwa na wewe!

Kwa nini unaweza kutaka kutumia Mapeo?

Kuna zana na vipande vingi vya programu ambavyo unaweza kutumia kutengeneza ramani au kurekodi habari, hata hivyo baada ya kufanya kazi na watetezi wa ardhi kwa miaka mingi, Demokrasia ya Kidijitali haikupata zana iliyojengwa kwa mahitaji na vipaumbele vya watetezi wa ardhi mbele, kwa hivyo tuliamua kujenga moja kwa ushirikiano wa karibu na washirika wetu wa ndani.

Zana zingine zinaweza kuhitaji ufikiaji wa mtandao mara kwa mara, ambao haupatikani katika maeneo mengi ya mbali au yaliyotengwa; zinaweza kutegemea seva ya mkondoni au ya kati ambayo inachukua data kutoka kwa mikono yako na mikononi/ofisi za mashirika; zinaweza kuwa ngumu isivyo lazima kwa mahitaji yako, kuwatenganisha na kuwanyima uwezo wanajamii walio na uzoefu mdogo wa kutumia kompyuta, au wanaweza kukuhusisha na utegemezi wa programu za gharama kubwa au utaalamu wa nje badala ya kukuza uhuru wako mwenyewe.

Programu za Mapeo zimeundwa kushughulikia vipengele hivi;

1. Rahisi kutumia na kujifunza

Mapeo Mobile imeundwa ili kujifunza kwa urahisi, hata kama hujawahi kutumia simujanja hapo awali. Inatumia ikoni nyingi ili iwe rahisi kuelewa kwa macho. Mapeo Desktop haihitaji ujuzi fulani wa kompyuta, lakini ina kiolesura rahisi chenye idadi ndogo ya vipengele. Kuna zana zingine nyingi unazoweza kuhamisha data yako kutoka kwa Mapeo ikiwa uchambuzi changamano zaidi au kazi ya kuchora ramani inahitajika. Urahisi huu husaidia ushiriki mpana wa jamii na umiliki wa miradi.

2. Mapeo hufanya kazi katika mazingira ya mbali na yasiyo na mtandao kabisa

Mapeo Mobile hushiriki habari kwa kutumia mitandao ya WiFi kati ya vifaa. Hizi zinaweza kuwa msingi wa mtandao, lakini pia zinaweza kufanya kazi mbali na eneo lenye mtandao kwa kutumia vipanga njia rahisi vinavyobebeka vinavyofanya kazi na kompyuta au betri ndogo kama chanzo cha nishati. Mapeo Desktop inaweza kutumia mitandao hii kwa kushiriki data, na pia inaweza kuhamisha data kwa faili zinazoweza kuwekwa kwenye USB.

3. Mapeo hutumia hifadhi data ya rika-kwa-rika

Hii ina maana kwamba hakuna chanzo kikuu cha data, ambacho wanachama wote wa timu au vifaa huunganishwa. Badala yake, washiriki wote wa mradi ambao wanasawazisha wanapata nakala za data zote kwenye vifaa vyao vya rununu. Inazunguka mtandao wa mradi. Faida ya hii ni kwamba data uliyokusanya kwenye Mapeo Mobile inasalia kwenye simu yako, na unaweza pia kuona data iliyokusanywa na watu wengine kwenye timu yako. Ni mfumo usio na viwango vya juu vya kuhifadhi data kuliko kama ilihifadhiwa nje kwenye seva au mtandaoni, na inamaanisha kuwa jumuiya yako inaweza kudumisha umiliki kamili na udhibiti wa data ukitaka.

4. Inaweza kubinafsishwa

Sehemu kubwa ya programu ya Mapeo inaweza kubinafsishwa kulingana na lugha, ramani na maelezo unayokusanya. Unapoipakua, inakuja na ramani ya dunia ya nje ya mtandao, na usanidi chaguo-msingi ambao unaweza kutumia mara moja kukusanya taarifa kuhusu vitisho kwa ardhi au haki. Mapeo imetafsiriwa katika idadi ya lugha tayari (ikiwa ni pamoja na Kiingereza, Kihispania, Kireno, Kithai, Khmer, Kiswahili na zaidi) na inaweza kutafsiriwa katika lugha nyingine.

Mapeo inaweza kubinafsishwa na:

• Kutafsiri programu katika lugha yako ya ndani kwa kutumia zana ya mtandaoni inayoitwa Crowdin
• Kuunda orodha yako mwenyewe ya vitu unavyotaka kukusanya taarifa, na kuunda dodoso na ikoni zako zinazohusiana nazo
• Kubuni ramani ya nje ya mtandao, au ramani, zenye aina sahihi ya maelezo au maelezo juu yake ili kuauni hati zako. Kwa mfano unaweza kutaka ramani ya kina ya setilaiti, au ramani iliyo na mipaka ya makubaliano ya uchimbaji madini na hatimiliki za ardhi, au ramani iliyo na data ya mwinuko ili kukusaidia kupanga safari za mashambani.

Inavyofanya kazi

Mapeo inaweza kutumika katika namna tofauti tofauti nyingi ili kukusaidia kutetea ardhi na haki zako. Ili kukupa hisia ya jinsi inavyoweza kutumika, hapa kuna mfano mmoja wa mtiririko wa kazi wa kukusanya ushahidi wa ukiukwaji wa haki:

Pakua na usakinishe Mapeo

Unaweza kutumia Mapeo na usanidi chaguo-msingi unaokuja nao mara moja, au unaweza kuiweka kwa usanidi uliobinafsishwa na ramani za nje ya mtandao zinazohusiana na maelezo unayotaka kukusanya. Hatua hii ya mwisho inahitaji maarifa zaidi ya kiufundi, kwa hivyo unaweza kuhitaji usaidizi ikiwa ungependa kubinafsisha Mapeo.

Kusanya data kwa kutumia Mapeo Mobile

Kulingana na mahitaji na kazi yako, hii inaweza kuhusisha safari za kwenda maeneo ya mbali, au kutembelea tovuti karibu na kijiji chako. Mapeo Mobile hukuruhusu kuchukua kidokezo cha GPS na kukiainisha, na kuongeza madokezo yaliyoandikwa na picha ambazo zimeunganishwa na uhakika na muhuri wa saa. Kwa mfano unaweza kukusanya taarifa kuhusu umwagikaji wa mafuta unaoathiri ardhi yako, kupiga picha kama ushahidi na kuandika wakati umwagikaji unatokea. Au unaweza kutumia Mapeo kuchora tovuti muhimu katika eneo lako kama vile maeneo ya kuwinda - kuweka kumbukumbu za nani anazitumia na wanyama wanaopatikana huko - au maeneo yenye umuhimu wa kihistoria au kiroho.

Iandanisha data yako

Unaweza kushiriki data na washiriki wengine wa timu kwa kutumia simu zako, au kuunganisha kwenye Mapeo Desktop na kupitisha data yako yote hapo.

Hariri, Taswira na Uchanganue

Tumia Eneo-kazi la Mapeo kuhariri na kutazama data uliyokusanya kwa kutumia Mapeo Mobile. Unaweza kuchuja data ili kusaidia kuibua kile kinachoendelea, na kuchanganua maelezo kwa ajili ya mitindo.

Hamisha data yako

Kutoka Mapeo Desktop unaweza kuunda ripoti rahisi zilizochapishwa au PDF ili kushiriki na wengine; unaweza pia kuunda faili ya kupakia kwenye ramani rahisi ya wavuti kwa kushiriki mtandaoni. Data pia inaweza kusafirishwa kama GeoJSON, CSV au Shapefile kwa matumizi katika GIS nyingine au programu za uchanganuzi wa data. Kutoka kwa Mapeo Mobile unaweza kushiriki pointi moja za data na picha na madokezo husika na wengine kwa kutumia barua pepe au Whatsapp ikiwa kuna hatua ya dharura inayohitajika au ikiwa huna idhini ya kufikia Mapeo Desktop.

Jinsi ya kuanza

Njia rahisi zaidi ya kuanza kutumia Mapeo kwa kazi ya uchoraji ramani au ufuatiliaji ni kwa Kupakua Mapeo Mobile kutoka Google play store ya simu yako . Tunatumahi kuwa ni angavu kutumia lakini hapa kuna Mwongozo wa kukupeleka na kukueleza jinsi inavyofanya kazi na namna utakavyoweza kufanya kazi nayo kama timu. Iwapo ungependa kuitumia pamoja na Mapeo Desktop, au tumia toleo la Eneo-kazi peke yake kwa uchoraji wa ramani, unaweza Kupakua Mapeo Desktop kutoka kwenye tovuti yetu na ujifunze jinsi ya kuitumia katika Mwongozo huu. Baadhi ya mambo bado hayajaangaziwa katika miongozo, kwa hivyo ikiwa kuna mambo ambayo hayako wazi,  uliza jumuiya yetu ya watumiaji.

Unaweza pia kupata maelezo hapa ikiwa ungependa kufanya usanidi bora wa Mapeo ukitumia aikoni zako na ramani za nje ya mtandao na uwe na ujuzi wa kiufundi au usaidizi wa kufanya hivyo.

Tungependa kusikia kuhusu mradi wako, na tunatumai utafurahia Mapeo. Jisajili kwa orodha yetu ya barua pepe ya Mapeo ikiwa ungependa kusasishwa na habari na maboresho.

Mifano ya jinsi Mapeo inatumiwa

Ufuatiliaji wa Mazingira nchini Peru

Wachunguzi wa Jumuiya ya Wenyeji wanaofanya kazi ndani ya ECA-RCA Kusini Mashariki mwa Peru wanatumia Mapeo Mobile na Desktop kama sehemu ya programu ya usimamizi-shirikishi wa eneo lililohifadhiwa. Pamoja na walinzi wa mbuga, wanakusanya data kuhusu uchimbaji haramu wa dhahabu na athari nyinginezo kwa Hifadhi ya Jumuiya ya Amarakaeri na kuzitumia kufanya maamuzi na hatua za ndani pamoja na kushirikiana na mamlaka kwa ukiukwaji wowote ule kushughulikiwa.

Uchoraji wa Ramani za mipaka ya Eneo nchini Kenya

Wenyeji wa Ogiek wa Mlima elgon wanatumia program ya simu ya Mapeo na eneo kazi la desktop kuweka ramani za maeneo muhimu kwenye ardhi zao kama sehemu ya dai la kihistoria la ardhi.

Kuchora ramani ya maeneo ya mababu nchini Ekuador

Watu wa Siekopai wa Ecuador Kaskazini walitumia Eneo-kazi la Mapeo katika vijiji vyao kuchunguza taswira za satelaiti za ardhi ya mababu zao wakiwa na wazee, na kuandika hadithi zinazohusiana na maziwa na makazi ya zamani. Tazama video.

Usimamizi wa Athari za Maafa kwa Watu Walio Hatarini kwa Hali ya Hewa nchini Thailand

Wafanyakazi wa kujitolea wa afya katika vijiji katika pwani ya Thailand wanatumia Mapeo kukusanya data kuhusu watu walio katika mazingira magumu, ili kuhakikisha kuwa wanaweza kupokea usaidizi wa haraka na unaolengwa katika kesi ya maafa ya asili.

Vipimo

Mahitaji ya programu: Mapeo Desktop inaweza kusakinishwa kwenye Kompyuta, Mac na Linux. Mapeo Mobile kwa sasa inafanya kazi kwenye Android.

Usalama: Data iliyokusanywa na Mapeo Mobile haiwezi kudanganywa na kutiwa saini kwa njia fiche ili kuthibitisha kuwa haijachezewa. Data yote, iwe imeundwa kwenye Mapeo Desktop au Mapeo Mobile ina kumbukumbu zilizosimbwa kwa njia fiche ambazo zinaweza kuthibitishwa kwa uhalisi. Miradi ya kibinafsi inaweza kuundwa kwa kutumia funguo salama za mradi ambazo zinaweka kikomo cha nani anayeweza kusawazisha data naye.

Sifa kuu: Utendaji wa nje ya mtandao kabisa. Hifadhi ya data iliyogatuliwa. Ramani maalum na usanidi. Usawazishaji wa rika-kwa-rika.

Lugha: Inaweza kutafsiriwa katika lugha yoyote. Kwa sasa inapatikana katika Kiburma, Kiholanzi, Kiingereza, Kifaransa, Kijerumani, Kihindi, Kiindonesia, Khmer, Malay, Kinepali, Kireno, Kihispania, Kiswahili, Kithai, na Kivietinamu.

Vyombo vya habari: Inawezekana kuongeza picha.

Chaguzi za kuingiza: Ingiza mtiririko wa kazi ili kukusaidia kutetea ardhi na haki zako. Ili kukupa hisia ya jinsi inavyoweza kutumika, hapa kuna mfano mmoja wa mtiririko wa kazi wa kukusanya ushahidi wa ukiukaji wa haki:

Chaguo za kuuza nje: Eneo-kazi la Mapeo: PDF au ripoti ya kuchapisha, GeoJSON, CSV au Uhamishaji wa faili ya Shape. Mapeo Mobile: usafirishaji wa pointi moja kwa barua pepe, Whatsapp na programu nyingine za kushiriki simu za mkononi.

Digital Democracy inapenda kuwashukuru jumuiya zote za kiasili zinazohusika katika maendeleo ya Mapeo Mobile na Desktop.